Ngày 19/3/2025 (nhằm 20/2 âm lịch), Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam năm 2025 sẽ được khai hội, cùng với sự kiện Lễ đón bằng UNESCO ghi danh Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Càng gần đến ngày khai hội, lượng du khách đổ về Khu du lịch quốc gia Núi Sam càng nhiều, đặc biệt dịp cuối tuần.a
Nội dung
Để chào mừng sự kiện văn hóa trọng đại, tỉnh An Giang, TP. Long Xuyên, TP. Châu Đốc đẩy mạnh tuyên truyền cổ động trực quan, tạo sự phấn khởi trong Nhân dân và du khách, thông qua các hình thức: Treo pa-nô, khẩu hiệu, băng rôn, cờ phướn… trên trục đường chính, trọng tâm tuyến đường chính, đặc biệt là tại TP. Châu Đốc, nơi diễn ra sự kiện.
Nhiều tuyến đường ở TP. Châu Đốc, nhất là trung tâm Khu du lịch quốc gia Núi Sam luôn trong tình trạng đông đảo phương tiện, du khách tìm đến, tạo nên khung cảnh nhộn nhịp thường thấy ở thành phố lễ hội này.
Ngoài phương tiện cá nhân, du khách có thể đi bộ, di chuyển bằng xe điện, xe lôi đạp, vừa tranh thủ tham quan xung quanh miếu Bà Chúa Xứ, vừa trải nghiệm nét đặc sắc về đời sống văn hóa, tín ngưỡng địa phương.
Điểm đến không thể nào bỏ qua của mọi du khách là miếu Bà, khi địa danh nổi tiếng này mang giá trị văn hóa đặc sắc trong và ngoài nước; là chỗ dựa tâm linh vững chắc cho triệu triệu người dân suốt trăm năm qua.
Người dân đặt trọn niềm tin vào Chúa Xứ Thánh Mẫu - một nhân vật tâm linh, huyền bí, hiện hữu bằng nhiều truyền thuyết và trong tín ngưỡng của họ bao thế hệ. Những lời nguyện cầu, mong ước quốc thái dân an, gia đạo hưng thịnh, công ăn việc làm thuận buồm xuôi gió… được gửi gắm đến Bà Chúa Xứ quanh năm. Tuy nhiên, đông nhất vẫn là thời điểm Tết Nguyên đán, kéo dài đến tháng 4 (âm lịch).
Sau khi cúng Bà, người dân thường “thỉnh” một ít lộc về nhà, vững niềm tin tâm linh rằng Bà đã chứng lòng thành của mình, rằng những nút thắt trong lòng, trong cuộc sống sẽ sớm được tháo gỡ.
Xung quanh miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam, dày đặc hàng quán, cơ sở kinh doanh mắm, vật phẩm thờ cúng. Điều này vừa thuận tiện cho du khách phương xa, vừa tạo không gian tín ngưỡng đặc trưng của Núi Sam, khó “trộn lẫn” với bất cứ nơi nào khác. Sau nhiều năm nâng cao công tác quản lý Nhà nước, đảm bảo an ninh trật tự của địa phương, ngành chức năng, việc mua bán đã nền nếp, văn minh hơn trước, hạn chế đến mức tối đa tiêu cực.
Chậm rãi khám phá những di tích, điểm đến, ẩm thực, đời sống người dân địa phương, du khách sẽ hiểu thêm về một Châu Đốc lễ hội - nhưng vẫn rất bình yên, bình dân - rộng mở chào đón tất cả về trẩy hội, chiêm bái đất thiêng. Mọi người có thể nhìn thấy mọi đặc sản vùng biên giới, đặc sản miền Tây, đặc sản Châu Đốc… ở quanh đây. Có thể ví, Núi Sam như một Châu Đốc, một An Giang thu nhỏ, gói gọn trong hành trình tham quan ngắn ngày.
Du khách còn dành thời gian lên núi Sam, nơi tương truyền tìm thấy tượng Bà 200 năm trước. Theo truyền thuyết, có một bọn quấy nhiễu vùng biên giới đến núi Sam, gặp tượng Bà ở gần đỉnh núi. Chúng nổi lòng tham, tìm cách đem đi, nhưng chỉ xê dịch được một đoạn, nên tức giận đập phá làm gãy tay trái của pho tượng. Dân làng huy động hàng trăm người lực lưỡng đưa tượng xuống núi để phụng thờ và gìn giữ, nhưng làm cách nào cũng không lay chuyển được. Khi ấy, Bà bèn đạp đồng cho một người phụ nữ, tự xưng là Chúa Xứ Thánh Mẫu, mách rằng cần 9 cô gái đồng trinh lên di tượng.
Quả nhiên, khi các cô gái đến khiêng thì tượng Bà trở nên nhẹ nhàng, di chuyển dễ dàng. Đến chỗ miếu Bà tọa lạc hiện nay, tượng bỗng nặng trịch, không nhấc lên được nữa. Dân làng nghĩ rằng Bà muốn ngự tại đây, nên lập miếu thờ. Hôm đó, là ngày 25/4 (âm lịch), dân làng lấy ngày này làm Lễ Vía Bà. 2 năm nay, khu vực bệ đá Bà ngự đã được tu bổ, xây dựng khang trang, nằm trên triền núi Sam, phóng tầm mắt nhìn xuống phố sá tấp nập.
Bất cứ ai đến đây cũng mang theo lòng thành kính dành cho một nữ thần. Theo năm tháng, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam trở thành một hiện tượng sinh hoạt văn hóa dân gian phong phú, đóng vai trò quan trọng trong đời sống dân gian, không chỉ đối với người Kinh, Hoa, Chăm và Khmer… ở Nam Bộ, mà còn ảnh hưởng, tác động tích cực đến đời sống tinh thần của một bộ phận cư dân khắp mọi miền đất nước.
Núi Sam níu chân du khách bởi vẻ đẹp bình yên miền biên viễn, bởi sắc lúa đổi màu theo vụ mùa, bởi không gian nên thơ của vùng đất du lịch tâm linh đặc sắc. Việc UNESCO ghi danh Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, niềm vinh dự lớn của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc tỉnh An Giang. Qua đó, góp phần tuyên truyền, quảng bá rộng rãi đến người dân, du khách trong và ngoài nước giá trị văn hóa tiêu biểu, đặc sắc về vùng đất, con người An Giang, mở ra cơ hội quan trọng để định hướng khai thác Lễ hội một cách bài bản, bền vững, gắn với phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
